15 Aralık 2008 Pazartesi

Michelangelo Buonarroti (1475 - 1564)

Michelangelo Buonarroti (6 Mart 1475 – 18 Şubat 1564) Ünlü İtalyan rönesans dönemi ressam, heykeltraş, mimar ve şairidir. Tam adı Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni.

Michelangelo, 6 Mart 1475'te Arezzo yakınlarında Caprese’de doğar. Ailesi, o daha bir aylıkken Floransa’ya taşınır. Annesi, kendisi altı yaşındayken ölen Michelangelo, 13 yaşına geldiğinde Floransa’da fresk ressamı Domenico Ghirlandaio’nun yanına öğrenci olarak verilir. Bertoldo di Giovanni’nin zamanında, Medici ailesine ait olan San Marko bahçesinde çalışan genç Michelangelo, bu arada Lorenzo de' Medici ile tanışır.


Michelangelo, heykeltıraştaki rüştünü kanıtladığı ilk ve en ünlü eseri olan çocuk kral Davud’un heykelini yaptığında henüz 26 yaşındadır. Beş buçuk metrelik bir mermer kütleden çıkaracağı eser için genç dâhi, mermer bloğun yanına bir baraka inşa ederek, yardımcısız bir şekilde, çoğu zaman geceli gündüzlü çalışarak Rönesans sanatının harikalarından biri olarak kabul edilen David’i yaratır.

1505 yılında Papa II. Julius tarafından kendisine, en önemli başarılarından biri olacak Vatikan’ın yanındaki Sistine Şapeli’nin tavan resimlerinin yapılması işi verilir. 3 yıl sonra başlayacağı bu görevi sanatçı, 520 metrekarelik bir alanda yaklaşık dört yıllık bir çalışmanın ürünü olarak bitirir. Ortasının da, her biri Âdem, Havva ve Nuh Tufanıyla ilgili İncil’in Eski Ahit’inden alınma öykülerden esinlenerek yapılan resimlerin bulunduğu dokuz pano bulunan freskin yan unsurları da mitolojik figürlerle bezelidir.

Özellikle “Âdemin Yaratılışı” ismindeki sahne batı resim sanatının en canlı tasvirlerinden biri kabul edilir.

1519 yılında Cosimo de' Medici’nin soyunun son temsilcisi Lorenzo de' Medici’nin ölmesiyle Michelangelo, onla birlikte genç yaşta ölen Nemours Dükü Giuliano’nun mezarlarının konulduğu kiliseye iki ünlünün heykelini yapar. (aşağıdaki fotoğrafda gördüğünüz Lorenzo de' Medici'nin mezar anıtı mermerdendir (20 feet 8 inches x13 feet 9 inches boyutlarındadır). Florence şehrinde San Lorenzo da Medici Chapel'indedir.

1534’te Papa III. Paul’un heykeltraşı ve mimarı yapılan Michelangelo’ya Sistine Kilisesi’nin sunak duvarına bir ‘Kıyamet Günü’ tasviri yapmasını ister. Meryem’in Göğe Yükselişi, İsa’nın Vaftizi ve Musa’nın Hükmü’nün anlatıldığı freskler süsler bu duvarı.


Kıyamet Günü (The last judgment) tablosuna başından beri muhalefet eden yeni Papa IV. Paul ise, tablodaki imgelerin fazlaca müstehcen göründüğünü belirterek Michelangelo’dan tabloyu biraz daha ‘düzgün’ hale getirmesini isteyince, ustanın cevabı şu olur:
“Papa’ya söyleyin, bu küçük bir mesele ve kolaylıkla uygun hale getirilebilir. Önce kendisi yaşadığımız bu dünyayı uygun ve yaşanılır bir hale getirsin, sonra da bu tablo da aynı uygunluğa girecektir.”

Michelangelo’nun yaşadığı çağ, kendisiyle boy ölçüşebilecek derecede yetkin ressam ve heykeltıraşçılara da tanıktır aynı zamanda.

Bunların başında Rafael ve Leonardo Da Vinci gelir. Bu sanatçılar arasında keskin ancak hoşça bir rekabet vardır. Anlatılan bir öyküye göre, sanatçının rakiplerinden Rafael ve Bramante, işbirliği yaparak Michelangelo’ya Sistine Kilisesinin işini verdirmeye çalışırlar. Böylelikle, kendini ressamdan çok bir heykeltıraş olarak kabul eden Michelangelo, bu işi kabul etmeyerek Papanın gözünden düşecektir. Hayatının son dönemini Roma’daki Aziz Peter Kilisesi’nin mimarı olarak geçiren Michelangelo 18 Şubat 1564'te 89 yaşında ölür.

Rönesans sanatına benzersiz bir etkide bulunan Michelangelo, klasik sanat tekniklerini öğrenmesinin yanı sıra asıl olarak, insan formunu her açıdan tasvir edebilmek için kadavralar üzerinde çalışıp, Yunan ve Roma sanatından devraldığı idealleştirilmiş insan tasarımlarını ulaştığı gerçekçilik boyutunu yakalamaya çalışır. Batı resminin babası olarak bilinen Giotto’nun resmindeki doğallık ve gerçekçilik ile 15. yüzyıl başında tam olarak anlaşılabilen derinlikte perspektif olgusunu geliştirip kendi tarzına temel yapan Michelangelo onlarca heykel, freske imza atıp Roma’nın yeniden inşa ve düzenlenmesinde de önemli görevler almıştır. Onu idolü olarak seçen bir çok kişi vardır.

1491 yılında Michelangelo'nun gençlik dönemi eseri olan Madonna merdivenleri sanatçının en eski çalışması olarak bilinir. Florence Casa Buonarroti de bulunan eserde kullanılan tekniği Michelangelo bir daha kullanmamıştır. Bu çalışmada keskiyi bir kalem gibi kullanan sanatçı madonna nın elbisesini arka plandan yüselişini yansıtır. Derinlik duygusu bu eserde müthiştir. Arka planda hiristiyan çocuğun kaslı sağ kolu ve güçlü sırtı gücü temsil ediyordu. Bu çalışmanın ardından 5 yıl sonra aşağıda görülen eserini yapmıştır.


Bacchus (1496-97) Michelangelo'nun az sayıdaki Hiristiyanlık değilde Pagan öğeler taşıyan çalışmalarından birisidir. Jacopo Galli adlı zengin bir Roma'lılın canlandırıldığı eserinde antik çağdan beri yansıtılmayan saflık ve şehvet vardır.


Michelangelo, Pieta adlı eserini 1498 ile 1500 yılları arasında gerçekleştirmiştir. Heykelciliğin yapılmış en iyi örneği olduğu geniş kitlelerce kabul edilen bu eser Yüksek İtalyan rönesansının ürünüdür.

Kuzey Avrupa'da 14. yüzyıldan beri İsa'ya ağıt önemli temalardan birisi olmuştur. Michelangelo'nun Meryem'in kollarında ölmüş İsa'yı eserinde yansıtması, fiziksel güzellik ve mükemmelliyetçiliği ideal olarak belirleyen Rönesans dönemi açısından ilginçtir.



1513 1516 yılları arasında yaptığı Moses heykeli. İncil'deki ışık süzmeleri İtalyan'caya yanlışlıkla boynuz olarak tercüme edildiği için birçok heykelin kafasında boynuzla betimlemiştir. Bir heykelde canlanan en güçlü sakal buradadır. Ayrıca yüz ifadesi Sistine kilisesine çizdiği figürlere çok benzer..

Papa Julius II nin Roma da San Pietro Vincoli de mezar lahti için yaptığı mermer çalışma yukarıda görülmektedir. 1545 de bitirilen çalışmada mimariyi heykecilik ile birleştirmiştir.


Michelangelo 1546 dan öldüğü 1564 tarihine kadar St. Peter's Basilica'sı için çalıştı (dome 265 feet yükseklikte x190 feet çapında) . Basilica öldükten sonra 1626 da tamamlanabildi.